Wat is een conjunctuur?

Een conjunctuur is de afwisseling van toe- en afnemende economische groei. Maar hoe werkt het, waar kan je het voor gebruiken en kan je er invloed op uitoefenen? Zoja wat voor een effect krijg je dan?

Wat is een conjunctuur

Een conjunctuur is de afwisseling van toe- en afnemende economische groei. Het laat door middel van een golfbeweging het verloop van de economie zien. De golfbeweging kan je onderscheiden in 2 fases: De hoogconjunctuur en de laagconjunctuur. Je spreekt van een hoogconjunctuur wanneer het goed gaat met de economie en wanneer de consumenten en producenten vertrouwen hebben in een groeiende economische ontwikkeling, de conjunctuur bevindt zich dan boven de trend. Het is een laagconjunctuur wanneer het slecht gaat met de economie en de besteding afnemen en de productie daalt, als dat een langere tijd zo blijft wordt het een recessie of zelfs een depressie. Als de conjunctuurgolf zich onder de trend bevindt is het een laagconjunctuur. Hieronder zie je de golfbeweging van de conjunctuur rondom de trend (gemiddelde ontwikkeling van de economie).

Hoe meet je de conjunctuur?

Conjunctuurindicatoren

Je kan de ontwikkeling van de conjunctuur in de gaten houden door naar de conjunctuurindicatoren te kijken. Conjunctuurindicatoren zijn bijvoorbeeld, consumenten-, productenvertrouwen, vacatures, werkloosheid en uitzenduren. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) meet deze indicatoren. Als deze indicatoren veranderen duidt dat vaak op een verandering van conjunctuur. Je hebt indicatoren die voorop, in het midden en achterop lopen. Aan de hand van indicatoren die voorop lopen kan je voorspellingen doen van wat de conjunctuur zal gaan doen.

Conjunctuurklok

Je kan ook de conjunctuurklok gebruiken om de conjunctuur te bestuderen. Voor de conjunctuurklok heb je ook de conjunctuurindicatoren nodig, maar nu staan de indicatoren in een assenstelsel. Hiernaast zie je hoe een conjunctuurklok eruit ziet. Zo kan je veel sneller zien hoe de indicatoren zich gedragen, zich hebben gedragen en kan je de verandering van de conjunctuur goed zien. Het Centraal Bureau voor de Statistiek maakt al een conjunctuurklok sinds 1990, de gegevens zijn openbaar voor iedereen. Iedereen kan op de site van het CBS de conjunctuurklok zien en kan de tijd veranderen van de klok tussen nu en januari 1990.

Sturing van de conjunctuur

De schommelingen in de conjunctuur brengen nadelen met zich mee. In een laagconjunctuur daalt de productie en het inkomen en stijgt de werkloosheid. In een hoogconjunctuur is er kans dat de productie tegen de maximumcapaciteit aan grenst wat als resultaat heeft dat het algemeen prijspeil snel zal stijgen.

Anticyclisch beleid in theorie

Om dit te voorkomen proberen overheden regelmatig om de schommelbewegingen af te zwakken. Door bijvoorbeeld in een laagconjunctuur de bestedingen te stimuleren door zelf meer uit te geven, maar ook de bevolking te stimuleren meer uit te geven. In een hoogconjunctuur zal de overheid de bestedingen afremmen. Door de eigen bestedingen te verlagen en de belastingen te verhogen. Zo blijft de conjunctuur dichter bij de trend wat als resultaat heeft dat de economie veel stabieler is.

Anticyclisch beleid in praktijk

In praktijk pakt dit minder goed uit dan in theorie. Een paar oorzaken daarvoor zijn:

• De Timing van de maatregelen is meestal een probleem. Voordat de regering door krijgt dat ze anticyclisch beleid moeten voeren, om die daarna ook nog door het parlement goed gekeurd te krijgen en uit te voeren, is er een grote kans dat we al een paar jaar verder zijn. In sommige gevallen is de conjunctuur dan al uit zichzelf hersteld. En als de maatregelen dan ingaan versterken die maatregelen de al stijgende conjunctuur wat leidt tot een procyclisch effect.
• Een groot deel van de vraag naar producten in Nederland komt vanuit het buitenland. Een beleid om de bestedingen te versterken of af te remmen kan in het niets lopen als er een grote tegengestelde verandering plaatsvind in de wereldhandel.
• De politiek heeft ook nog een ander probleem, de mening van de kiezers. Een groot deel van de kiezers ziet niet het nut in van besparing in een hoogconjunctuur. De politiek doet daarom niet wat goed is voor de economie, maar wat goed is om de meeste kiezers achter zich te krijgen.